پلاک ثبتی چیست و چه کاربردی دارد؟

مفهوم پلاک ثبتی اصلی و فرعی

پلاک ثبتی در حقیقت شناسه حقوقی و ثبتی املاک و اراضی محسوب می شود و در حکم شماره پلاک شناسایی املاک است. اگر در حوزه ساخت و ساز فعالیت می‌کنید یا به خرید و فروش ملک و آپارتمان مشغول هستید، احتمالاً با اصطلاحات پلاک ثبتی و پلاک تفکیکی آشنایی دارید. این پلاک‌ها به نوعی شناسنامه ملک یا آپارتمان محسوب می‌شوند و توسط سازمان ثبت اسناد و املاک تعیین می‌گردند. در فرآیندهای مرتبط با ساخت و ساز یا معامله ملک، پلاک‌های ثبتی و تفکیکی اطلاعات حیاتی و اصلی ملک را در اختیار قرار می‌دهند. شماره پلاک ساختمان نقش مهمی دارد و می‌توان آن را به شماره ملی افراد تشبیه کرد. پلاک های ثبتی اصلی و فرعی در نقشه های ثبتی درج می شود.

با استفاده از شماره پلاک، امکان دسترسی به اطلاعات متعددی از ملک که در سازمان ثبت اسناد و املاک ثبت شده‌اند، فراهم می‌شود. در صورت نداشتن اطلاع از شماره پلاک اصلی و فرعی ملک، نمی‌توانید به جزئیات ملک دسترسی پیدا کنید. شناسایی شماره پلاک اصلی ملک نسبتاً ساده است زیرا این شماره یک محدوده بزرگ را شامل می‌شود که تمام املاک در آن محدوده دارای پلاک اصلی مشترک هستند. به این معنا که اگر شماره پلاک اصلی همسایه‌تان را بدانید، شماره پلاک اصلی ملک شما نیز همان خواهد بود. اما تعیین شماره پلاک فرعی ملک به این سادگی نیست و قواعد خاصی برای آن وجود ندارد، لذا نمی‌توان به راحتی آن را مشخص کرد.

مفهوم پلاک ثبتی و قطعه تفکیکی

تفاوت‌هایی میان پلاک ثبتی و قطعه تفکیکی وجود دارد. پلاک ثبتی به مجموعه‌ای از قوانین مرتبط با ثبت آپارتمان و املاک بازمی‌گردد و در قالب کلی ملک جای می‌گیرد. برای شناسایی املاک و اراضی، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ابتدا به ارزیابی موقعیت مکانی ملک می‌پردازد. در این راستا، اراضی به واحدهای کوچک‌تر و متمایز تقسیم‌بندی می‌شوند که این روند از سطح استان‌ها آغاز می‌شود و به واحدهای کوچکتری که قابل شناسایی هستند، ختم می‌گردد. هر یک از این واحدها به عنوان یک بخش شناخته می‌شوند. بخش ثبتی هر ملک در سند مربوطه ذکر می‌گردد و به عنوان یکی از اطلاعات کلیدی برای تعیین محدوده و موقعیت ملک به شمار می‌آید.

تعریف بخش در پلاک ثبتی

هر بخش ثبتی به اجزای کوچکتری به نام قطعه اصلی تقسیم می‌شود که به هر کدام از این قطعات، شماره یا کد شناسایی خاصی اختصاص داده می‌شود که به آن پلاک اصلی می‌گویند. قطعات اصلی خود می‌توانند به بخش‌های کوچکتری به نام قطعه فرعی تقسیم شوند. قطعه اصلی را همچنین به عنوان قطعه مادر می‌شناسند، زیرا قطعات فرعی به نوعی از دل آن زاده می‌شوند.

در صورتی که در آینده به دلیل توسعه شهری و ساخت و ساز، قطعات فرعی دوباره تقسیم شوند، برای شناسایی این بخش‌های جدید و جداسازی‌های بیشتر در داخل قطعه مادر، به هر یک از این قطعات جدید شماره فرعی مخصوصی داده می‌شود. زمانی که قطعات فرعی به بخش‌های کوچکتر تقسیم می‌شوند، به این بخش‌ها عنوان «مفروز و مجزی شده از قطعه فرعی اولیه از اصلی مذکور» داده می‌شود. این نظام پلاک‌گذاری به منظور تسهیل در شناسایی و مدیریت بهتر املاک و قطعات زمین به کار می‌رود و در فرآیندهای قانونی و ثبتی کاربرد گسترده‌ای دارد.

انواع شماره پلاک ثبتی در سند مالکیت

شماره‌ های پلاک ثبتی املاک به طور معمول به چند شکل در اسناد مالکیت ثبت می‌شوند. در حالت اول، یک شماره اصلی به همراه یک شماره فرعی درج می‌شود، به عنوان مثال ۱۸۴/۶۹. در حالت دیگر، ممکن است یک شماره اصلی با چند شماره فرعی همراه باشد، مانند ۳۷-۳۶-۳۵/۲۲. در مواردی که قطعه مادر هنوز تفکیک نشده است، تنها یک شماره اصلی بدون شماره فرعی ثبت می‌شود، همانند ۱ یک اصلی. همچنین، برخی مواقع ممکن است چند شماره اصلی و فرعی با هم ترکیب شوند، مثل 511-618/3303-3302-3301.

در صفحه سوم اسناد مالکیت، علاوه بر ثبت شماره‌های پلاک، اطلاعاتی مانند حدود اربعه ملک که به چهار جهت اصلی جغرافیایی اشاره دارد و مساحت کل زمین به‌صورت حروفی نوشته می‌شود. با این حال، ممکن است برخی املاک فاقد اطلاعاتی چون مساحت و حدود اربعه باشند و صرفاً دارای شماره پلاک ثبتی باشند. در چنین مواقعی، برای تعیین مساحت ملک از نقشه یو تی ام که توسط کارشناسان رسمی دادگستری تهیه می‌شود، استفاده می‌شود. قطعاتی که تفکیک شده‌اند و شماره پلاک جدیدی دریافت کرده‌اند، قادرند سند مالکیت جداگانه‌ای داشته باشند. شماره پلاک تفکیکی، که همچنین به عنوان شماره قطعه شناخته می‌شود، از عدد یک آغاز می‌شود و از سمت شمال غربی قطعه اولیه شروع به شمارش می‌کند و به تعداد قطعات ایجاد شده در قطعه اولیه افزایش می‌یابد. این روند، امکان مدیریت و تفکیک بهتر املاک و مستغلات را فراهم می‌آورد.

شمارۀ تفکیکی در پلاک ثبتی

در صورتی که ملکی ثبت‌شده توسط سازمان ثبت اسناد و املاک به قطعات کوچک‌تری تقسیم شود، برای هر قطعه، شماره‌ای تعیین می‌شود که به آن شماره قطعه تفکیکی می‌گویند. این شماره از عدد ۱ آغاز می‌شود و متناسب با تعداد قطعات افزایش می‌یابد. این شماره همچنین به عنوان شماره قطعه شناخته می‌شود. اما شماره پلاک ثبتی متفاوت است و شامل دو بخش اصلی و فرعی است. در برخی موارد، ممکن است قطعه اصلی بدون تغییر بماند و در نتیجه نیازی به شماره فرعی نباشد.

در گذشته، معمول بود که مالک قطعه اصلی، در چندین نوبت، عملیات تفکیک را انجام داده و بخش‌هایی از زمین اصلی را جدا کرده و فروخته باشد. این کار به این صورت بود که به باقی‌مانده زمین بعد از تفکیک، عنوان «باقی‌مانده پلاک ثبتی … فرعی از … اصلی» تعلق می‌گرفت. اما اکنون این رویه در حال تغییر است. به این شکل که اگر قطعه‌ای از زمین اصلی جدا شود، به باقی‌مانده زمین شماره پلاک فرعی جدیدی داده می‌شود و شماره پلاک فرعی قبلی حذف می‌گردد. هر قطعه تفکیکی به طور مستقل قابل تملک است و می‌توان برای آن از اداره ثبت محل، سند مالکیت شش‌دانگ دریافت کرد. شماره قطعه تفکیکی در آپارتمان‌ها معمولاً همان ردیف در صورت‌مجلس تفکیکی است و این شماره در سند، بنچاق، صورت‌مجلس و نقشه تفکیکی ذکر می‌شود.

پلاک ثبتی تفکیکی چگونه در در سند مالکیت درج می‌شود؟

شماره‌های ثبت شده پلاک املاک در اسناد مالکیت به چهار شکل مختلف نمایش داده می‌شوند. این اشکال شامل: 1. یک شماره اصلی همراه با یک شماره فرعی، مانند ۱۲۷۵/۱۷۲. 2. یک شماره اصلی با چند شماره فرعی، مانند ۴۷-۴۶-۴۵/۳۲. 3. یک شماره اصلی بدون شماره فرعی که نشان از عدم تفکیک قطعه مادر دارد، مانند ۱۲۶ (اصلی). 4. چند شماره اصلی و فرعی مانند ۲۱۱-۲۵۳-۲۵۴/۶۸۳۲-۶۹۳۳.

در بخش سوم اسناد مالکیت، علاوه بر پلاک‌های اصلی و فرعی، حدود چهارگانه ملک که به جهات اصلی جغرافیایی اشاره دارد و نیز مساحت کل زمین به صورت نوشتاری قید می‌شود. با این حال، برخی املاک ممکن است فاقد اطلاعات دقیق مساحت و حدود اربعه باشند و تنها شماره پلاک ثبت شده داشته باشند؛ در این شرایط، برای تعیین مساحت دقیق، از نقشه‌های ثبتی که توسط کارشناسان تهیه می‌شوند، بهره می‌گیرند. قطعاتی که پلاک تفکیکی دریافت کرده‌اند، می‌توانند به طور مستقل سند مالکیت شش دانگ داشته باشند. شماره پلاک تفکیکی یا قطعه از عدد ۱ آغاز می‌شود و به تعداد قطعات تفکیک شده در بخش اصلی افزایش می‌یابد.

استعلام الکترونیکی پلاک ثبتی آپارتمان

برای دریافت اطلاعات مربوط به پلاک ثبتی یک ملک یا آپارتمان به صورت الکترونیکی، می‌توانید به سایت رسمی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مراجعه کنید. این سایت در آدرس http://ssaa.ir قابل دسترس است. در بخش خدمات الکترونیک سایت، از شما خواسته می‌شود که یک کد ۱۸ رقمی به نام شناسۀ یکتای استعلام را وارد کنید. این کد برای شناسایی دقیق ملک مورد نظر استفاده می‌شود. با وارد کردن این اطلاعات، می‌توانید به راحتی اطلاعات مورد نیاز خود را به دست آورید. این فرآیند به منظور تسهیل و تسریع دسترسی به اطلاعات ثبتی املاک طراحی شده است.

شناسۀ یکتای استعلام پلاک ثبتی چیست؟

اطلاعات مربوط به سند ملک باید در سیستم الکترونیکی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به ثبت برسد. پس از تکمیل فرآیند ثبت، به هر سند یک کد یکتای ۱۸ رقمی اختصاص می‌یابد که در سطح کشور منحصر به فرد است و هرگز تکراری نخواهد بود. این کد به عنوان شناسه‌ای منحصر به فرد برای هر سند عمل می‌کند و به شفافیت و امنیت معاملات ملکی کمک می‌کند. در نتیجه، مالکیت و جزئیات مربوط به املاک به صورت دقیق و قانونی در دسترس قرار می‌گیرد.

استعلام وضعیت پلاک ثبتی املاک

برای انجام استعلام ثبتی ملک، ابتدا به اطلاعات پلاک ثبتی نیاز داریم. جهت یافتن این پلاک، از فرآیند جانمایی معکوس پلاک ثبتی بهره می‌گیریم. در ابتدا، با برداشت مختصات گوشه‌های ملک در سیستم مختصات یو‌تی‌ام، نقشه‌ای دقیق از ملک تهیه می‌کنیم. سپس این نقشه را روی داده‌ها و نقشه‌های موجود در سیستم یو‌تی‌ام قرار می‌دهیم تا پلاک ثبتی ملک مشخص شود. پس از به دست آوردن پلاک ثبتی، می‌توانیم به دفتر اسناد رسمی مراجعه کرده و وضعیت ثبتی کنونی ملک را بررسی و استعلام کنیم.

نقشه پلاک ثبتی چیست؟

نقشه پلاک ثبتی مادر، نقشه‌ای است که موقعیت دقیق پلاک‌های فرعی تفکیک شده در دل یک ملک اصلی را نمایش می‌دهد. پس از اجرای قانون اصلاحات اراضی و به دنبال آن تقسیم و خرد شدن زمین‌ها در کشور، این نقشه‌ها به عنوان کاداستر املاک تهیه شدند تا ثبت مالکیت اراضی را تسهیل کنند. این نقشه‌ها از نظر سندیت اهمیت بالایی دارند و زمانی که جایگاه جغرافیایی یک ملک مشخص نیست، از این نقشه‌ها برای تعیین مکان دقیق آن استفاده می‌شود. تهیه این نقشه‌ها به شفاف‌سازی مالکیت و جلوگیری از اختلافات مربوط به مرزها و مالکیت کمک شایانی کرده است.

تشخیص محل وقوع ملک با پلاک ثبتی

برای تشخیص و شناسایی موقعیت زمین‌ها در سطح کشور، آن‌ها را با توجه به استانداردهای مشخصی به بخش‌های کوچکتری تقسیم‌بندی می‌کنند. این بخش‌ها که به عنوان قطعات مادر یا اصلی شناخته می‌شوند، دارای شماره پلاک ثبتی منحصر به فردی هستند. این شماره پلاک ثبتی همانند کد ملی برای هر ملک عمل می‌کند و اطلاعات مرتبط با ملک بر اساس این شماره قابل دسترسی است.

در صورتی که قطعه مادر به قسمت‌های کوچک‌تری تفکیک شود، هر یک از این بخش‌های جدید یک شماره پلاک فرعی دریافت می‌کنند. شماره پلاک ثبتی کامل یک زمین شامل شماره اصلی و فرعی است که با یک ممیز از هم جدا می‌شوند.  هنگامی که یک زمین به قطعات جداگانه‌ای تقسیم می‌شود که هر کدام قابلیت مالکیت مستقل را دارند، شماره تفکیکی یا شماره قطعه ایجاد می‌شود. این شماره‌ها از عدد ۱ شروع می‌شوند و به تعداد قطعات افزایش می‌یابند.  برای انجام استعلام الکترونیکی شماره پلاک ثبتی ملک می‌توانید به وب‌سایت سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به آدرس http://ssaa.ir مراجعه نمایید. این فرایند به شما کمک می‌کند تا اطلاعات دقیقی از شماره پلاک ثبتی ملک خود به دست آورید و از آن بهره‌مند شوید.

روش های بدست آوردن پلاک ثبتی ملک

یکی از روش‌های آسان برای پیدا کردن پلاک ثبتی یک ملک، مراجعه به املاک مجاور و پرس‌وجو در خصوص پلاک آنها است. با همکاری همسایگان و دسترسی به پلاک ثبتی املاک همجوار، می‌توان اطلاعات پلاک ثبتی ملک مورد نظر را به دست آورد. در صورتی که ملک مورد نظر اخیراً در اداره ثبت اسناد و املاک نقل و انتقال داشته باشد، می‌توانید با ارائه استعلام دادگاه، اطلاعاتی مانند پلاک ثبتی را دریافت کنید. طبق ماده ۱۹ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، شناسایی اموال محکوم علیه با همکاری اداره ثبت و شهرداری تسهیل شده است. این مراجع موظفند به دستور دادگاه، اطلاعات مربوط به اموال و نقل و انتقالات محکوم علیه را از یک سال قبل از صدور حکم قطعی اعلام کنند. جانمایی پلاک ثبتی از جمله دقیق ترین و معتبر ترین روش های بدست آوردن پلاک ثبتی است.

یکی دیگر از راه‌ها برای به دست آوردن پلاک املاک، مراجعه به سازمان آب است. می‌توانید به صورت کتبی از اداره آب منطقه درخواست کنید، البته این سازمان معمولاً بدون استعلام دادگاه پاسخگو نخواهد بود. همچنین، در صورتی که ملک در سال‌های اخیر بازسازی یا نوسازی شده باشد، می‌توانید با استعلام دادگاه از شهرداری مربوطه درخواست پلاک ثبتی کنید. اگر سند ملک تک برگی باشد و شماره ملی مالک را داشته باشید، می‌توانید از طریق شماره ملی استعلام لازم را انجام دهید. این امکان برای املاکی که بعد از سال ۱۳۹۰ تعمیر، تجمیع، معامله، تفکیک یا افراز شده‌اند یا مالک درخواست سند تک برگی کرده باشد، فراهم است. احراز اصالت پلاک ثبتی و سند مالکیت برای طرف معامله بسیار مهم است. متأسفانه، به دلیل عدم به‌روزرسانی سیستم‌های سازمان ثبت، تاکنون امکان استعلام آنلاین کامل فراهم نشده است. اما اخیراً سایتی معرفی شده که هرچند ناقص است، اما به تدریج امکانات لازم را برای استعلام اصالت سند فراهم می‌کند و امید می‌رود که به مرور این امکانات تکمیل شود.