کارشناس رسمی دادگستری

کارشناس رسمی دادگستری ⚖: فردی است که به واسطه دانش و تخصص فنی روز، شغل و تجریه، دارای معلومات، مهارت و تشخیص لازم و متناسب است. این شخص دارای پروانه کارشناسی رسمی و صلاحیت خاص برای اظهار نظر منطقی و اصولی با استدلال و مستندات فنی و تخصصی می باشد. کارشناس دادگستری باید دو صفت و خصوصیت را علاوه بر تخصص توام داشته باشد، امانت داری و بی طرفی و مانند دستیار فنی قضات عمل کند.

کارشناس رسمی دادگستری ⚖

کارشناس رسمی دادگستری کیست؟ به چه فردی الصاق می شود؟ برای پاسخ بهتر می بایست واژه کارشناس رسمی دادگستری را بررسی کنیم. کارشناس به فردی گفته می شود که در یکی از رشته های تخصصی مدرک کارشناسی یا لیسانس را اخذ کرده باشد. واژه رسمی بیانگر قانونی و معتبر بودن را دارد که مدرک یا پروانه رسمی به کارشناس از طرف کانون کارشناسان یا مرکز وکلا و کارشناسان قوه قضاییه اعطا می کند.

رسمی بودن بیشتر جنبه قانونی و حقوقی بودن را دارد. واژه انتهایی دادگستری به معنای این موضوع است که کارشناس رسمی دادگستری در واقع یک کارشناس ذیصلاح می باشد که در امور تخصصی مورد نیاز دادگاه و دادگستری به کار گرفته شده و از نظریه کارشناس جهت کمک به حل مشکلات و پرونده های حقوقی استفاده می شود.

مهارت و تخصص کارشناس رسمی در رشته های مختلف برای دستیابی به نتایج دقیق و صحیح در امور فنی و در پیش گرفتن تصمیم صحیح و عادلانه در پرونده های قضایی و حل و فصل دعاوی و به کار گرفته می شود. با توجه به پیشرفت روز افزون علوم مختلف از جمله مهندسی ژئوماتیک یا مهندسی نقشه برداری، و پیچیدگی در این امور و با توجه به توان علمی محدود بشر که نمی تواند در کلیه رشته های متخصص باشد. این امکان برای قضات نیز وجود ندارد که در کلیه امور تخصصی، متخصص باشند.

نقش کارشناس رسمی دادگستری در دادگاه

قضات برای برای رسیدگی به پرونده های دعاوی در دادگستری و شورای حل اختلاف، نیازمند استفاده از تجربه، تخصص و مهارت کارشناسان رسمی دادگستری هستند. در امور تخصصی در پرونده های دعاوی اهمیت حضور و نظریه کارشناسی کارشناسان رسمی از جمله کارشناس رسمی امور ثبتی و نقشه برداری مشخص می شود.

کارشناسان دادگستری مورد وثوق، چشم بینا و دستیار فنی قضات هستند. در وجود کارشناس رسمی دادگستری تجربه، تسلط علمی و صداقت می بایست جاری باشد. کارشناسی یکی از افعالی است که به واسطه آن می توان از معرات های فنی و تخصصی در این حوزه استفاده کرد.

نهادی با این درجه از اهمیت قطعا باید کاملا نظام مند باشدو با مقررات خاصی مدیریت شود. افرادی که به عنوان کارشناس دادگستری در امور فنی اظهار نظر می کنند، باید از قابلیت و ویژگی های لازمه برخوردار باشند. وجود آثار کارشناسی در سیره معصومین و علمای دین غیر قابل انکار است و سابقه مقررات کارشناسی در منابع حقوقی ایران به تصویب قانون اصول محاکمات حقوقی و جزایی باز می گردد که در آن به اهل خبره و کارشناسی رسمی دادگستری اشاره شده است.

امور کارشناس رسمی یکی از ادله اثبات دعوی محسوب می شود. در پرونده های دعوی موجود در دادگستری کمتر پرونده ای وجود دارد که در آن پرونده نظریه کارشناس رسمی دادگستری مورد استناد جهت صدور رای قرار نگرفته باشد.علت اهمیت نظریه کارشناسی رسمی در پرونده های دادگستری وجود مسائل فنی و تخصصی در پرونده هاست.

نظریه کارشناس رسمی دادگستری

به عنوان مثال در یک پرونده اختلافی بر سر حد و مرز املاک و اراضی قاضی جهت صدور رای نیازمند نظریه کارشناس رسمی دادگستری است. در این موارد کارشناس رسمی دادگستری امور ثبتی و نقشه برداری، اقدام به تهیه نقشه یو تی ام وضع موجود و مطابقت با نقشه های ثبتی می کند. سپس با تهیه و تفسیر عکس هوایی، حد و مرز ها را مشخص و روی نقشه جانمایی پلاک ثبتی درج می کند.

پس از تهیه و تکمیل مستندات می بایست نظریه کارشناسی رسمی را به پیوست مستندات به دادگستری ارائه کند. توجه داشته باشید که انجام این امور خارج از تخصص قضات است و می بایست توسط کارشناس رسمی دادگستری انجام شود. در رشته های تخصصی دیگر هم بدین شکل عمل می شود.

با توجه به توضحیات ارائه شده می توان گفت که وجود مسائه فنی و تخصصی در اکثر پرونده های اختلافی و حقوقی است که رجوع به کارشناس رسمی دادگستری و جلب نظر کارشناس را ضروری می سازد. در پرونده های اختلافی در دادگستری و مراجع ذیصلاح دیگر قضات بدون در نظر گرفتن نظر کارشناس نمی توانند به حقیقت پی ببرند. همان گونه که اشاره شده به علت فنی و تخصصی بودن موضوعاتی که به کارشناس دادگستری ارجاع می شود، به دلیل عدم آگاهی قاضی یا مرجع ارجاع دهنده نسبت به موضوعات، در عمل، قاضی راهی غیر از اعتماد به نظریه کارشناس ندارد و سرانجام نیز رای خویش را مبتنی بر نظریه مستند کارشناس رسمی ارئه می کند.

نقش کارشناس رسمی در دادگستری

به صورت کلی می توان گفت که کارشناس رسمی دادگستری در واقع موضوع شناس است و دادرس نیز حکم یابی می کند و حکم واقعه را با حصول شرایط دیگر بر موضوع حمل می کند. در قوانین موضوعه در سابق و چه تصویبی جدید، موضوع رجوع به خبرگان و کارشناسان رسمی دادگستری و اعتبار گزارش آنها، شرایط، صلاحیت علمی و اخلاقی آنها مورد توجه قرار گرفته است.

نظریه کارشناس رسمی در امور دعاوی مستدل، فنی و متقن است. به دلیل تهیه مستندات جهت ارائه نظریه کارشناسی می توان گفت که این نظریه مورد وثوق است و مطابق شرایط پرونده یاری رسان قضات جهت صدور رای است و می توان این گونه تلقی کرد که نظر کارشناس تعیین کننده حکم نهایی پرونده است. کارشناس رسمی با نظرات مستند کارشناسی از اطاله دادرسی و هزینه های مازاد جلوگیری می کند و موجبات تسریع در امور و کاهش پرونده ها نیز فراهم می شود. همچنین ادله عقلی، شرعی و قانونی دارد.

با توجه به فعالیت گروه کارشناسان رسمی حد نگار که در زمینه کارشناسی نقشه برداری و امور ثبتی فعالیت دارد به تشریح ادامه واژه کارشناس رسمی دادگستری نقشه برداری و امور ثبتی می پردازیم. در ابتدای مقاله واژه به واژه کارشناس رسمی دادگستری بررسی شد.

در رشته نقشه برداری و امور ثبتی، دو رشته را شامل می شود که هرکدام شرح صلاحیت خود را دارند. کارشناس رسمی دادگستری نقشه برداری به صورت خلاصه در زمینه تهیه نقشه یو تی ام وضع موجود توسط گیرنده مولتی فرکانس و توتال استیشن و تهیه و تفسیر عکس هوایی فعالیت دارد. همچنین کارشناس رسمی دادگستری امور ثبتی در زمینه جانمایی پلاک ثبتی روی عکس هوایی و پیاده نمودن حدود اربعه سند روی زمین فعالیت دارد.

کارشناس رسمی دادگستری رشته امور ثبتی

در موارد و پرونده های ثبتی و نقشه برداری در دادگاه و دادگستری قاضی پرونده جهت اعلام نظر و رای به نظریه کارشناس رسمی نقشه برداری و امور ثبتی احتیاج دارد. علت اهمیت نظر کارشناسان رسمی دادگستری در رشته های مختلف بدن علت است که موارد موجود در پرونده ها تخصصی می باشد و قضات به این موارد اشراف کافی ندارند و نظریه کارشناس گره گشا خواهد بود.

کارشناس دادگستری شخصی است که کارشناس و متخصص در امور فنی و آکادمیک می باشد. به عبارت بهتر فردی که در علوم و فنونی، دارای تخصص و تبحر کارشناسی  می باشد. کارشناسان رسمی نقشه برداری و امور ثبتی به استناد متن قانون راجع به موضوع کارشناسی اختلاف ثبتی و نقشه برداری یا دعوی در زمینه رشته تخصصی به صورت کارشناسی مورد تایید است. نظریه کارشناس رسمی دادگستری قابلبت ارائه به دادگاه را دارد و از لحاظ قانونی دارای اعتبار و صلاحیت است.

 کارشناس رسمی در رشته های مورد فعالیت ما از جمله کارشناس رسمی رشته نقشه برداری و امور ثبتی می تواند اظهار نظر کند و موضوع تخصصی در اتباط با رشته نقشه برداری و امور ثبتی را مورد بررسی قرار دهد. بر مبنای ماده 285 قانون آیین دادرسی مدنی، کارشناس رسمی نقشه برداری یا امور ثبتی تعیین شده توسط دادگستری می بایست بین کارشناسانی انتخاب شود که دارای صلاحیت در رشته امور ثبتی و نقشه برداری باشد.

نقش کارشناس رسمی در کشور

سالهاست که در همه جای دنیا قضات برای صدور رای و حکم قانونی راجع به مسائل فنی و تخصصی، از کمک کارشناسان رسمی بهره می برند. به کمک نظریه کارشناسی دقیق و فنی قضات می توانند قضاوت عادلانه داشته باشند و حق فردی در این بین تضعیع نشود. در کشور ایران با توجه به نیاز به نظریه کارشناس رسمی دادگستری، بیشتر از 7 دهه است که کارشناسان رسمی دادگستری  در محاکم قضایی از جمله دادگاه و دادگستری های مختلف مشغول به خدمت هستند و قضات پس از اعلام نظر کارشناسان رسمی دادگستری، حکم خود را صادر می کنند.

افراد متخصص و کارشناس ذیصلاح رسمی که با تکیه بر دانش فنی و آکادمیک در رشته های مختلف از جمله نقشه برداری و امور ثبتی فعالیت دارند و در راستای خدمت به شهروندان، ارگان ها و دستگاه قضایی جهت حصول نتایج صحیح و عادلانه فعالیت دارند را کارشناس رسمی امور ثبتی می نامند.

صلاحیت کارشناس رسمی دادگستری

کارشناسان دادگستری که صلاحیت رسمی و قانونی را در رشته های مختلف کارشناسی به همراه پروانه کارشناسی رسمی را دریافت می کنند نقش موثری در راستای برقرار عدالت در کشور را دارند. به عنوان مثال در رشته امور ثبتی و نقشه برداری نقش این کارشناسان بسیار پر رنگ است . در صورتی که زمینه ملک و املاک فعالیت داشته باشید می توانید از راهنمایی و مشاوره کارشناسان این رشته بهره مند شوید.

کارشناس دادگستری به عنوان دانا و آگاه در امور تخصصی در کنار قضات دادگستری حضور دارد. همه روزه شاهد کثرت پرونده های اختلافی از جمله دعاوی ملکی در کشور هستیم. افراد کثیری در جامعه به دلیل عدم آگاهی از امور ثبتی و ملکی، پس از خرید املاک و اراضی دچار اختلافاتی با فروشنده یا همسایه های خود می شوند. پس از ارائه اختلاف و طرح دعوی به دادگاه و دادگستری، کارشناسان رسمی وظیفه بررسی و تحلیل این پرونده ها را دارند.

کارشناسان رسمی دادگستری دو دسته هستند

کارشناسانی که با احراز شرایط قانونی و دریافت پروانه کارشناسی، تحت عنوان کارشناس رسمی شناخته می شوند و کارشناسانی که پروانه کارشناسی ندارند و به عنوان کارشناس خبره یا خبره ثبتی غیر رسمی شناخته می شوند. در کشور ما ایران هر ساله چند میلیون پرونده ثبتی و حقوقی وجود دارد که نیاز به رای و نظریه کارشناسی مستند دارد. کارشناس دادگستری در هر پرونده به بررسی ابعاد گوناگون آن و انجام انواع تحقیقات لازم می پردازد و با کسب اطلاعات لازم، تمامی ابهامات موجود در پرونده را برای قضات مرتفع نموده و در صدور رای به قضات یاری می رسانند.

به کارشناس رسمی می توان این نظر را بیان کرد که کارشناس رسمی یک پیشه و شغل نیست بلکه یک تخصص و حرفه ویژه است که در موارد لازم در پرونده های مختلف از جمله امور ثبتی مورد استفاده قرار می گیرد. بسیاری از متخصصان فنی و شاغل می توانند در کنار شغل فعلی خود ، با دریافت پروانه فعالیت کارشناس رسمی دادگستری از کانون کارشناسان یا مرکز وکلا و کارشناسان قوه قضاییه، در صورت ارجاع امور کارشناسی به آنها، امور مربوط به کارشناس رسمی را به عهده بگیرند.

فعالیت اصلی و ویژه کارشناسان رسمی در قوه قضائیه می باشد اما طبق قانون، بخش های  دیگر مانند قوه مجریه و ارگان ها و سازمان های مختلف و بخش خصوصی و مردم عادی هم در صورت نیاز می توانند از نظرات کارشناس رسمی استفاده کنند و نظرات این کارشناسان رسمی مورد تایید سازمان های از جمله بازرسی و دیوان محاسبات کشور می باشد. به صورت تخصصی کارشناسان رسمی حد نگار در حوزه نقشه بردارری و امور ثبتی فعالیت دارند و از نظریات و نقشه های یو تی ام و جانمایی پلاک ثبتی کارشناسان این گروه کارشناسی در کلیه ارگان ها می توان استفاده کرد.

نمونه فعالیت کارشناس رسمی دادگستری

به عنوان نمونه دیگر اگر ارگانی بخواهد اموال یا املاک خود را از طریق مزایده به فروش برساند، برای تعیین قیمت کارشناسی اموال، درخواست کارشناس رسمی را ارائه می کند. نظر مکتوب کارشناس ذیصلاح به عنوان قیمت کارشناسی مورد تایید و استناد قانونی قرار می‌گیرد. مردم عادی در پرونده های مختلف می توانند به کارشناسان رسمی دادگستری مراجعه نمایند و نظریه کارشناس مورد توافق طرفین، برای دادگستری نیز قابل قبول و قابل استناد قانونی می باشد.

گروه های تخصصی کارشناسان رسمی دادگستری یازده دسته طبقه بندی شده اند. هر کدام از دسته ها رشته های تحصیلی خاصی را در بر می گیرند. کارشناس رسمی دادگستری می بایست در حوزه کاری خود، فردی متخصص و حرفه ای باشد زیرا نظر کارشناسان رسمی در رای صادره توسط قضات در پرونده ها از جمله پرونده ثبتی بسیار موثر است. داشتن تجربه کاری و تبحر بسیار مهم است به همین دلیل یکی از شرایط جذب کارشناسان رسمی دادگستری این است که می بایست حداقل 5 سال سابقه کاری تخصصی داشته باشند.

در برخی مواقع که کارشناس رسمی رشته امور ثبتی جهت امور کارشناسی در دسترس نباشند دادگاه و مقامات رسمی ذیصلاح می توانند طبق قانون و مقررات از کارشناسان خبره ثبتی استفاده نمایند. جهت اثبات و طرح دعوی بر حسب ادله تعریف شده این امر به کارشناسان رسمی دادگستری ارجاع می شود. ارجاع امور کارشناسی به کارشناس توسط قاضی دادگستری یا طرفین دعوا پرونده انجام می شود.

ارجاع پرونده به کارشناس رسمی دادگستری

قضات پرونده ها از جمله پرونده های ثبتی جهت اخذ تصمیم کارشناسی شده و صدور حکم قانونی می بایست در اموری که موضوع پرونده تخصصی و فنی باشد پرونده ثبتی را به کارشناس رسمی امور ثبتی و نقشه برداری ارجاع دهند. به عنوان نمونه جهت جانمایی پلاک ثبتی و تعیین محل ملک طبق سند توسط کارشناس رسمی امور ثبتی.

قضات دادگاه با صدور قرار کارشناسی موارد لازم پرونده را به کارشناس رسمی ارجاع می دهند. بر مبنای ماده دویست و پنجاه و هفت قانون آیین دادرسی مدنی امری که در آن کارشناس رسمی لازم باشد از سوی دادگستری قرار کارشناسی تعیین می گردد. قضات در کلیه موارد و موضوعات فنی پرونده که اطلاعات تخصصی ندارند می بایست قرار کارشناسی صادر نمایند.

بخش عمده زمینه کاری کارشناسان رسمی دادگستری در قوه قضائیه است، در بخش های دیگر چون قوه مجریه و دیگر ارگان ها و بخش خصوصی و یا مردم عام در صورت لزوم می توانند از کارشناسان رسمی درخواست انجام امور کارشناسی را داشته باشند. نظرات و گزارش کاری کارشناسان رسمی مورد تایید سازمان بازرسی و دیوان محاسبات کشور می باشد.

تعیین کارشناس رسمی جهت انجام امور تخصصی از کارشناس هایی خواهد بود که پروانه کارشناسی اخذ کررده اند و از سوی دادگاه انتخاب می شوند. اگر نظر کارشناس مورد قبول و ملاک عمل جهت صدور رای قرار می گیرد که کارشناس در تحصیلات و یا تجربه اش در یک رشته به اندازه لازم واقف و دانا باشد و علم به آن را نیز اخذ کرده باشد.

نظریه کارشناس رسمی دادگستری

در مواقعی که قضات، در یک پرونده، با موضوعاتی مواجه می شوند که تخصص لازمه، برای اظهار نظر در آن موارد را نداشته باشند، نظر تخصصی و فنی کارشناس رسمی را جویا می شوند. حضور در محل اظهار نظریه کارشناسی توسط دادگاه تعیین می گردد، ارائه اظهار نظر، طی گزارش یا نظریه کارشناسی، از وظایف مهم کارشناس رسمی دادگستری می باشد.

قضات، به عنوان افرادی که مسئولیت رسیدگی به یک پرونده و صدور رای عادلانه را دارند، بیشتر از هر تخصصی، می بایست مسلط بر علوم حقوقی باشند. قضات، نمی توانند در تمام پرونده های تخصصی از جمله، پزشکی، نقشه برداری و … تخصص داشته باشند. بدین جهت، جهت رسیدگی به اختلافات موجود در پرونده ، نیازمند نظریه کارشناسی فرد متخصص و معتبر را دارند.

شخص دارای تخصص که قضات و بازپرس پرونده مورد اختلاف، نیازمند راهنمایی تخصصی او هستند، نمی تواند فرد دارای مدرک کارشناسی دانشگاهی باشد. صرف داشتن مدراک تخصصی کارشناسی آکادمیک برای اظهار نظر کارشناسی، کافی نمی باشد. این افراد، می بایست، مراحل کلی را جهت اخذ صلاحیت رسمی در پرونده های حقوقی و کیفری، را طی کرده و پس از آن، صرفا در حیطه وظایف، خویش قادر به ارائه نظریه کارشناسی باشد.اگر سوالاتی راجع به موضوع کارشناس رسمی دادگستری یا وظایف کارشناس رسمی دارید، در قسمت نظرات درج بفرمایید که در بروز رسانی مقاله درج شود.

کارشناس رسمی دادگستری کیست؟

کارشناس رسمی را، می توان به دانای کار در امور تخصصی دانست. در پاسخ به این سوال که کارشناس چه شخصی است، می بایست گفت: کارشناس، شخصی است که بر مبنای معیارهای قانونی کانون کارشناسان رسمی، و مرکز وکلا و کارشناسان قوه قضاییه وظایف کارشناسانی رسمی به او محول می شود. در صورت ارجاع امور کارشناسی به کارشناس، می بایست به صورت رسمی، راجع به یک پرونده، و جهت حل مشکل اعلام نظر کارشناسی نماید.

کارشناسان افرادی هستند که پس از قبولی در آزمون کارشناسان رسمی و دوره کار آموزی، پروانه کارشناسی رسمی را دریافت می کنند.پروانه کارشناسی، از طریق پورتال کانون کارشناسان و مرکز وکلا قابل استعلام می باشد. می بایست این گونه بیان کرد که پروانه کارشناسی رسمی، اعتباری است که به افراد متخصص اعطا می شود، تا در مواقع نیاز، از تخصص آنها بهره گرفته شود.

سنجش کارشناس رسمی دادگستری

جهت سنجش این افراد، آزمونی تحت عنوان آزمون کارشناسانی، برگزار می گردد. متقاضیان شرکت در آزمون برای ثبت نام، می بایست دارای مدرک کارشناسی در رشته های تخصصی و حداقل پنج سال سابقه کار مرتبط با رشته مربوطه باشند. کانون کارشناسان رسمی دادگستری، و مرکز وکلا و کارشناسان قوه قضاییه دو مرجع برگزار کننده این آزمون می باشند.

با توجه به مطالب اشاره شده، می توان گفت کارشناس رسمی، شخصی است که به واسطه تحصیلات اکادمیک، در یک حرفه یا علم، به قدری تبحر دارد که در صورت نیاز به ارجاع امور کارشناسی به ایشان، نظر شخص، ملاک تصمیم قضات در صدور رای دادگاه، و احکام دادگستری قرار می گیرد. به عنوان نمونه، قضات وقتی بخواهند، سابقه احیا یا کشت و کار در یک زمین را مشخص کنند، این امر تخصصی را به کارشناس رسمی نقشه برداری، ارجاع می دهند. ارجاع پرونده های همچون مورد اشاره شده به کارشناس رسمی نقشه برداری، به تشخیص قضات، یا به درخواست طرفین دعوا در امور ثبتی انجام می شود.