مقیاس نقشه یو تی ام چیست؟ utm map scale
مقیاس نقشه یو تی ام، که در انگلیسی به آن Scale گفته میشود و به اختصار Sc نامیده میشود، به معنای نسبتی است که اندازههای روی نقشه را با اندازههای واقعی در سطح زمین مقایسه میکند. این نسبت نشاندهنده میزان کوچکنمایی زمین بر روی نقشه است. به بیان ساده، مقیاس نقشه به نسبت فاصله دو نقطه روی نقشه به فاصله همان دو نقطه در دنیای واقعی اشاره دارد. به عنوان مثال، اگر فاصله بین دو نقطه xy روی نقشه و فاصله واقعی همان نقاط XY روی زمین را مقایسه کنیم، به این نسبت مقیاس نقشه میگویند. با استفاده از این نسبتها میتوان فاصلهها را به طور دقیق محاسبه کرد. هیچ نقشهای بدون مقیاس معتبر نیست و مقیاس به عنوان یکی از عناصر اصلی نقشه به ما امکان میدهد تا طرحها و نقشهها را در دنیای واقعی پیادهسازی کنیم. حتی عکسهای هوایی نیز نیازمند داشتن مقیاس هستند.

تقریباً همه منابع دادههای مکانی، از جمله نقشهها، کوچکتر از واقعیتی که ارائه میدهند، هستند. مقیاس نقشه یو تی ام نشاندهنده این است که نقشه چقدر از اندازه واقعی کوچکتر شده است. در بسیاری از موارد، نقشهها بر اساس مقیاسشان طبقهبندی میشوند. برای مثال، نقشههای کوچکی که یک میلیونیم سطح کشور را نشان میدهند به عنوان نقشههای کوچکمقیاس شناخته میشوند، در حالی که نقشههای یو تی ام و نقشههای شهری به عنوان نقشههای بزرگمقیاس طبقهبندی میشوند. مقیاس، نسبت اندازه یا فاصله یک شیء روی نقشه به اندازه یا فاصله واقعی آن شیء روی زمین است. بسته به سطح بزرگنمایی یا سادهسازی که موضوع در آن قرار دارد، مقیاس به روشهای مختلفی بیان میشود، از جمله روشهای تناسبی، توضیحی و نموداری. این شیوهها به ما کمک میکنند تا به درک بهتری از نقشهها و واقعیتهای مرتبط با آنها دست یابیم.
نقشه 1/2000 شهرداری چیست؟
نقشههای با مقیاس ۱:۲۰۰۰ که به صورت شبکهبندی ارائه میشوند، ابزاری کارآمد برای نمایش دقیق جزئیات محیطی و شهری هستند. این نقشهها با دقت بالایی که دارند، امکان تعیین دقیق مرزهای املاک و کاهش احتمال تجاوز به حریم همسایگان یا معابر عمومی را فراهم میکنند. با دقت بیشتر در ساخت و ساز، تعارضات ملکی کاهش یافته و به انسجام و هماهنگی در ساختار شهری کمک میشود. برای اخذ مجوزهای ساخت و ساز، ارائه نقشههای ۱:۲۰۰۰ به شهرداری ضروری است، زیرا این نقشهها مختصات جغرافیایی و حدود ملک را به دقت نشان میدهند.
دقت این نقشهها تا حد زیادی به مهارت و دقت مهندس نقشهبردار وابسته است که باید با توجه به نقشه به عنوان یک راهنما، ضریب خطا را کاهش دهد. این نقشهها جزئی از خانواده نقشههای UTM به شمار میآیند و ارتباط نزدیکی با این گونه نقشهها دارند. نقشههای با مقیاس ۱:۲۰۰۰ بر اساس استانداردهای خاصی تهیه میشوند که در چهارچوب کلی مشابه هستند، اما ممکن است بسته به نیاز سازمانها یا ارگانهای مختلف، فرمتهای متفاوتی را بطلبند. بنابراین، تطابق نقشههای تهیه شده با فرمت مورد نظر سازمانهای مربوطه الزامی است.
فرمول مقیاس نقشه یو تی ام
مقیاس نقشه یو تی ام به نسبت فاصلهها روی نقشه به فاصلههای واقعی روی زمین اشاره دارد. هنگامی که مقیاس نقشه کوچک است، نقشه جزئیات کمتری از سطح زمین را نشان میدهد و بخش بزرگتری از زمین را پوشش میدهد. در این حالت، دقت نقشه کاهش مییابد و اطلاعات کمتری از ویژگیهای دقیق زمین را میتوان دریافت کرد. اما وقتی مقیاس نقشه بزرگ است، نقشه با دقت بیشتری جزئیات زمین را نمایان میکند و تنها بخشی کوچکتر از زمین را به نمایش میگذارد.

این امر باعث میشود تا بتوانیم با وضوح بیشتری به بررسی ویژگیهای خاص و جزئی زمین بپردازیم و اطلاعات دقیقتری را استخراج کنیم. این تفاوت در مقیاس نقشهها کاربردهای مختلفی در علوم جغرافیا و دیگر حوزهها دارد، جایی که میتوان با توجه به نیاز، مقیاس مناسب را انتخاب کرد.
انواع مقیاس ها در نقشه برداری یو تی ام
مقیاس عددی نقشه یو تی ام یا نسبت نمایندگی که به شکل RF شناخته میشود، به صورت 1:N نمایش داده میشود، مانند 1:200. در اینجا N نشاندهنده فاصله واقعی بر روی زمین است. این مقیاس برای مقایسه فاصلههای افقی روی نقشه با فواصل واقعی روی زمین به کار میرود. به عنوان نمونه، مقیاس 1:500 به این معناست که یک خط 1 سانتیمتری روی نقشه معادل 500 سانتیمتر بر روی زمین است. لازم به ذکر است که این مقیاس دارای واحد خاصی نیست مگر اینکه بهطور خاص در نقشه ذکر شده باشد؛ در این مثال از واحد سانتیمتر استفاده شده است. کار با این مقیاس راحت و محاسبه آن ساده است، بهعلاوه این که بهطور گسترده در سراسر جهان مورد استفاده قرار میگیرد.
مقیاس توصیفی در نقشه یو تی ام
مقیاس توصیفی در نقشه یو تی ام به زبان ساده توضیح میدهد که چه نسبتی بین اندازههای روی نقشه و اندازههای واقعی در طبیعت وجود دارد. فرض کنید اگر مقیاس نقشه 1:1000 باشد، این یعنی هر واحد اندازهگیری روی نقشه معادل هزار واحد از همان اندازه در دنیای واقعی است. به عبارتی، اگر روی نقشه یک متر خط بکشیم، این خط در واقعیت یک کیلومتر خواهد بود. این نوع توصیف به ما کمک میکند تا بهتر بفهمیم که نقشه چگونه به ما اطلاعات واقعی را نشان میدهد و چگونه میتوانیم از آن برای اندازهگیریهای دقیق استفاده کنیم.
مقیاس خطی یا ترسیمی در نقشه یو تی ام
مقیاس ترسیمی در نقشه یو تی ام به صورت یک خط مستقیم نمایش داده میشود که از سمت چپ به راست مدرج شده و هر قسمت آن نشاندهنده واحدی از اندازه است. این مقیاس به طور کلی به صورت تصویری، فاصله واقعی را نسبت به فاصلهای که روی نقشه ترسیم شده است، نمایش میدهد. به بیان دیگر، مقیاس ترسیمی به عنوان یک مکمل برای مقیاسهای عددی و توصیفی به کار میرود و به کاربران نقشه کمک میکند تا به راحتی بتوانند ابعاد واقعی را از روی نقشه برداشت کنند. این نوع مقیاس درک بصری بهتری از نسبتها ارائه میدهد و استفاده از آن در نقشهها میتواند به فهم بیشتر و دقیقتری از جغرافیای مورد نظر بیانجامد.
مقیاس نموداری در نقشه یو تی ام
هدف از استفاده از مقیاس خطی یا نموداری در نقشههای یو تی ام، نمایش بصری فواصل است. این نوع مقیاسها به ویژه در نقشههای دیجیتالی کاربرد زیادی دارند، زیرا کاربر میتواند تغییرات مقیاس را به سرعت اعمال کرده و با بزرگنمایی، مقیاس را نیز تنظیم کند. در چنین شرایطی، محاسبه مجدد مقیاس ممکن است زمانبر و پیچیده باشد و اعداد به دست آمده نیز ممکن است غیرقابل تفسیر باشند. بنابراین، ترسیم مجدد مقیاس نموداری که با نقشه منطبق باشد، سادهتر و قابل فهمتر خواهد بود. در سیستمهای اطلاعات جغرافیایی (GIS)، اغلب میتوان مقیاس را از طریق نمادسازی تناسبی به نمایش گذاشت.
نقشههای توپوگرافی استاندارد، نمونههای مختلفی از مقیاسهای توضیحی، تناسبی و نموداری را در بر میگیرند. نقشههای کوچکمقیاس، مانند نقشههایی با مقیاس 1:250000 یا 1:1000000، نواحی وسیعتری را پوشش میدهند، در حالی که نقشههای بزرگمقیاس، مانند 1:2000 یا 1:25000، جزئیات بیشتری از نواحی کوچکتر را نمایش میدهند. در صورتی که با دادههای GIS مانند عکسهای هوایی یا تصاویر ماهوارهای سروکار داریم، مقیاس بهطور مستقیم قابل مشاهده نیست و نیاز به محاسبه دارد. مقیاس همچنین در زمان استفاده از ویژگیهای مکانی مانند نقاط، خطوط و سطوح برای نمایش دوبعدی سادهشده از عوارض واقعی جهان اهمیت دارد.
چگونه مقیاس نقشه یو تی ام را محاسبه کنیم؟
برای تعیین مقیاس نقشه در سیستم مختصات یو تی ام، ابتدا باید طول واقعی بر روی زمین و اندازه همان طول روی نقشه را بدانیم. همچنین، باید اطمینان حاصل کنیم که واحدهای اندازهگیری در هر دو مورد یکسان هستند. در ابتدا، طول واقعی بر روی زمین را به واحد سانتیمتر تبدیل میکنیم. سپس، با تقسیم طول واقعی بر روی زمین بر طول روی نقشه، مقیاس را محاسبه میکنیم.

برای مثال، اگر فاصله بین دو نقطه در واقعیت ۶ کیلومتر باشد و این فاصله بر روی نقشه به طول ۳ سانتیمتر نمایش داده شود، محاسبه به این صورت خواهد بود: ابتدا ۶ کیلومتر را به متر تبدیل میکنیم که میشود ۶۰۰۰ متر، سپس به سانتیمتر تبدیل کرده و نتیجه ۶۰۰۰۰۰ سانتیمتر خواهد بود. با تقسیم این عدد بر ۳ سانتیمتر، مقیاس نقشه ۱:۲۰۰۰۰۰ خواهد بود. به این ترتیب، مقیاس نقشه نشان میدهد که هر ۱ واحد بر روی نقشه برابر با ۲۰۰۰۰۰ واحد در واقعیت است.
چطور مقیاس های نقشه یو تی ام را تبدیل کنیم
برای تبدیل اندازههای واقعی به نقشه، مثلاً با مقیاس 1:500، شما باید بدانید که هر 500 واحد اندازه واقعی (مثلاً سانتیمتر) به یک واحد روی نقشه تبدیل میشود. به همین ترتیب، برای تبدیل اندازههای روی نقشه به اندازههای واقعی، کافی است عدد مربوط به اندازه روی نقشه را در مقدار مقیاس ضرب کنید. برای مثال، اگر اندازه یک خط در نقشه 10 سانتیمتر باشد و مقیاس نقشه 1:500 باشد، اندازه واقعی آن خط روی زمین برابر 5000 سانتیمتر یا 50 متر خواهد بود.
برای تبدیل بین دو مقیاس مختلف نقشه، میتوانید از یک ضریب تبدیل استفاده کنید که از تقسیم مخرج مقیاس جدید بر مخرج مقیاس فعلی به دست میآید. به عنوان نمونه، اگر نقشهای با مقیاس 1:200 دارید و میخواهید آن را به مقیاس 1:400 تبدیل کنید، باید تمام اندازههای نقشه اولیه را بر ضریب تبدیل که در اینجا 2 است، تقسیم کنید. این کار باعث میشود که ابعاد نقشه به طور دقیق با مقیاس جدید مطابقت داشته باشد.
چند سوال در خصوص مقیاس نقشه یو تی ام
در اینجا، ما دو نقشه متفاوت داریم. در نقشه اول، دیواری به طول 10 متر روی زمین وجود دارد که در نقشه به طول 1 میلیمتر رسم شده است. برای محاسبه مقیاس، باید طول روی نقشه را به طول واقعی تقسیم کنیم، با تبدیل واحدها به یکدیگر. در این حالت، 1 میلیمتر برابر با 0.001 متر است. بنابراین، مقیاس برابر است با 0.001 تقسیم بر 10، که نتیجه آن 0.0001 یا به عبارتی 1 به 10000 است.
در نقشه دوم، طول دیوار روی نقشه 1 سانتیمتر است که معادل 0.01 متر میباشد، و طول دیوار واقعی 100 سانتیمتر یا 1 متر است. بنابراین، مقیاس این نقشه برابر است با 0.01 تقسیم بر 1، که نتیجه آن 0.01 یا 1 به 100 است. در مورد سوال دوم، نقشههایی با مقیاس 1:200 به این معنی است که هر سانتیمتر روی نقشه برابر با 2 متر در واقعیت است. برای محاسبه اندازه واقعی، باید طول روی نقشه را در عدد مقیاس ضرب کنیم. بنابراین، یک سانتیمتر که معادل 0.01 متر است، وقتی در 200 ضرب شود، برابر با 2 متر خواهد بود. به عبارتی دیگر، هر سانتیمتر روی نقشه نشاندهنده 2 متر روی زمین است.
تشریح مقیاس نقشه یو تی ام و انواع آن در نقشه برداری
در اینجا، ما دو نقشه متفاوت داریم. در نقشه اول، دیواری به طول 10 متر روی زمین وجود دارد که در نقشه به طول 1 میلیمتر رسم شده است. برای محاسبه مقیاس، باید طول روی نقشه را به طول واقعی تقسیم کنیم، با تبدیل واحدها به یکدیگر. در این حالت، 1 میلیمتر برابر با 0.001 متر است. بنابراین، مقیاس برابر است با 0.001 تقسیم بر 10، که نتیجه آن 0.0001 یا به عبارتی 1 به 10000 است. در نقشه دوم، طول دیوار روی نقشه 1 سانتیمتر است که معادل 0.01 متر میباشد، و طول دیوار واقعی 100 سانتیمتر یا 1 متر است. بنابراین، مقیاس این نقشه برابر است با 0.01 تقسیم بر 1، که نتیجه آن 0.01 یا 1 به 100 است.
در مورد سوال دوم، نقشههایی با مقیاس 1:200 به این معنی است که هر سانتیمتر روی نقشه برابر با 2 متر در واقعیت است. برای محاسبه اندازه واقعی، باید طول روی نقشه را در عدد مقیاس ضرب کنیم. بنابراین، یک سانتیمتر که معادل 0.01 متر است، وقتی در 200 ضرب شود، برابر با 2 متر خواهد بود. به عبارتی دیگر، هر سانتیمتر روی نقشه نشاندهنده 2 متر روی زمین است.
مقیاس عکس های هوایی
مقیاس نقشهها در زندگی روزمره بسیار کاربردی و دقیق هستند. برای درک بهتر مقیاس نقشه، ابتدا باید با انواع نقشهها و مقیاسهای آنها آشنا شویم. نقشهها به طور معمول به دستههای مختلفی تقسیم میشوند که شامل نقشههای موضوعی، نقشههای عمومی، نمودارهای ناوبری، نقشههای توپوگرافی، نقشههای سری، کاداستر و نقشههای معمولی است. در ادامه، انواع روشهای نمایش مقیاس نقشه توضیح داده میشود.
مقیاسها در نقشهبرداری بسته به نیازهای مختلف میتوانند متنوع باشند، مانند مقیاسهای کوچک که فواصل بزرگ را در واحدهای کوچک مثل مایل در اینچ نشان میدهند، و مقیاسهای بزرگ که فواصل کوچک را با جزئیات بیشتری مثل اینچ در مایل نمایش میدهند. به طور کلی، مقیاسها در نقشهبرداری به سه دسته اصلی تقسیم میشوند: مقیاس توصیفی، مقیاس خطی یا ترسیمی، و مقیاس عددی. این طبقهبندی به ما کمک میکند تا به راحتی نقشهها را بخوانیم و اطلاعات دقیقی از آنها استخراج کنیم.
تفاوت بین انواع مقیاس توصیفی، عددی و خطی یا ترسیمی
در این قسمت قصد داریم تا به شما توضیحات کوتاه و دقیقی از انواع مقیاسهای مورد استفاده در نقشهبرداری ارائه دهیم تا بتوانید تفاوتهای آنها را بهتر درک کنید. ممکن است با برخی از این مقیاسها آشنا باشید و برخی دیگر برایتان تازه باشد. توصیه میکنم ادامه مطلب را مطالعه کنید.
مقیاس عددی: این نوع مقیاس یکی از پرکاربردترین و شناختهشدهترین انواع در نقشهبرداری است. این مقیاس به صورت 1/N نمایش داده میشود، که در آن N نشاندهنده نسبت اندازه واقعی به اندازه ترسیم شده روی نقشه است. به عبارت دیگر، ۱ میلیمتر روی نقشه معادل N متر در واقعیت است. این نوع مقیاس عمدتاً در کشورهایی که از سیستم متریک بهره میبرند، کاربرد دارد.
مقیاس توصیفی: این مقیاس، نیز مهم و کاربردی است و به صورت گفتاری توضیح داده میشود. در این مقیاس، نسبت طول یک خط روی نقشه به طول واقعی آن در زمین به صورت جملهای کوتاه بیان میشود. برای مثال، مقیاس ۱۰۰۰/۱ را میتوان به صورت “یک متر روی نقشه برابر با یک کیلومتر در واقعیت است” توصیف کرد.
مقیاس خطی: این نوع مقیاس که به آن مقیاس ترسیمی نیز گفته میشود، معمولاً در پایین نقشهها به شکل یک پارهخط نشان داده میشود که با درجاتی خاص درجهبندی شده است. این مقیاس به ما اطلاعاتی درباره فاصلههای واقعی در زمین نسبت به فاصلههای ترسیمی روی نقشه میدهد. یکی از ویژگیهای مهم این مقیاس این است که اگر در چاپ نقشه تغییری ایجاد شود، این مقیاس نیز بهطور خودکار تغییر میکند و به شما اجازه میدهد تا مقیاس واقعی را از طریق اندازهگیری آن به دست آورید. این روش به دلیل تقسیمبندی به ۱۰ قسمت مساوی، امکان اندازهگیری دقیقتر جزئیات را نیز فراهم میکند.
مقیاس ها در نقشه برداری و نقشه یو تی ام چه کاربردی دارند؟
آیا تا به حال به این اندیشیدهاید که چرا ما انواع مختلفی از نقشههای یو تی ام داریم؟ نقشههایی که میتوانند تمام قارهها را به تصویر بکشند یا به جزئیات خانههای یک شهر کوچک بپردازند. نقشهها اطلاعاتی درباره ساکنین، کاربری زمین یا حتی پراکندگی گونههای در معرض خطر را ارائه میکنند. مقیاس یکی از عناصر کلیدی نقشه است که نوع دادههایی که نیاز داریم را مشخص میکند. در نقشهکشی سه نوع مقیاس وجود دارد: توصیفی، خطی و عددی. هر کدام کارکرد خاص خود را دارند اما میتوانند به صورت هماهنگ نیز عمل کنند. مقیاسهای نقشهکشی، که معمولاً در گوشه پایین نقشه دیده میشوند، به ما کمک میکنند تا فاصلههای واقعی را درک کنیم.
نقشه یو تی ام نمیتواند دقیقاً هماندازه با واقعیت باشد و استفاده از مقیاسها به ما این امکان را میدهد تا نمایی کوچکتر اما مفید از زمین داشته باشیم. با این حال، ارتباطات مکانی باید به درستی منعکس شوند و اینجاست که نقش مقیاس در نقشهکشی اهمیت پیدا میکند. نقشهها با استفاده از مقیاسهای مناسب، نسخهای فشرده از دنیای واقعی را ارائه میدهند و نشاندهنده نسبت بین اندازه واقعی و واحد نقشه هستند. اهمیت مقیاس فراتر از نقشهکشی و معماری است و در صنایع مختلفی نیز کاربرد یافته است. با گذشت زمان، اهمیت آن در جهان رو به افزایش است.
بررسی انواع مقیاس نقشه یو تی ام
مقیاس نقشهها به عنوان رابطهای بین فاصلههای نشاندادهشده روی نقشه و فاصلههای واقعی در زمین تعریف میشود. نقشههایی که با توجه به مقیاس طراحی میشوند، در واقع تصاویری دقیق اما با اندازهای متفاوت از ابعاد واقعی هستند. بهطور کلی، مقیاسها به دو صورت کسری و ترسیمی در نقشهبرداری استفاده میشوند. برای نقشههای با جزئیات بیشتر، از مقیاس عددی بهره گرفته میشود، در حالی که برای نقشههای کوچکتر میتوان از مقیاس ترسیمی استفاده کرد.
مقیاسها از نظر اندازه به دو دسته تقسیم میشوند: مقیاس بزرگ و مقیاس کوچک. هنگامی که مخرج کسر کوچکتر باشد، به آن مقیاس بزرگ گفته میشود و اگر مخرج بزرگتر باشد، مقیاس کوچک نامیده میشود. علاوه بر این، مقیاسها از نظر کاربرد به دو نوع عددی و ترسیمی دستهبندی میشوند. بسته به نوع نقشه، میتوانید از این مقیاسها بهره گیرید. هر نوع مقیاسی قوانین و کاربردهای خاص خود را دارد و در زمینههای مختلف نقشهبرداری به کار میرود. اگر یک نوع مقیاس به شما ارائه شود، باید قادر باشید آن را به دیگر انواع مقیاس تبدیل کنید. یادگیری این مهارت نیاز به تمرین دارد، اما با کمی تمرین میتوانید به راحتی آن را بیاموزید.
مزیت های مهم مقیاس خطی و ترسیمی در نقشه یو تی ام
مقیاس و طبقهبندی نقشه یکی از عوامل کلیدی در فهم و تفسیر صحیح نقشهها به شمار میآید. همواره در نقشهبرداری، مقیاسها به وضوح بر روی نقشه مشخص میشوند تا تحلیل آنها آسانتر شود. مقیاس نقشه به طور معمول به شکل نسبت فاصله روی نقشه به فاصله واقعی ارائه میشود. این امر به ما امکان میدهد تا مناطق گسترده را به صورت دقیق و کوچکتر بر روی نقشه به تصویر بکشیم. مقیاسهای خطی و ترسیمی از جمله پرکاربردترین انواع مقیاسها در نقشهبرداری هستند و در سیستمهای نقشهبرداری ما نیز عموماً به کار میروند.
یکی از مزیتهای اصلی مقیاسهای خطی و ترسیمی این است که میتوانیم جزئیات مهمی از قبیل زمینها، مناطق مختلف، سازهها، و حتی گسترههای جنگلی و کوهستانی را به راحتی بر روی نرمافزارهای کامپیوتری یا کاغذ ترسیم کنیم و آنها را حفظ کنیم. همچنین از طریق این مقیاسها میتوانیم سازهها را از نقشه به اندازه واقعی در زمین بازسازی نماییم. استفاده از مقیاسها در نقشهبرداری باعث میشود که کارها سادهتر و تحلیلها دقیقتر انجام شوند.
مقیاس چه تاثیری بر نقشه یو تی ام دارد؟
مقیاسها اطلاعات ارزشمندی را در تجزیه و تحلیل نقشهها به ما ارائه میدهند، به ویژه زمانی که مقیاس نقشهها بزرگتر باشد، اطلاعات بیشتری میتوان به دست آورد. در حال حاضر، سازمانهای نقشهبرداری در کشور ما از مقیاسهای استاندارد و واحدی در نقشههای خود بهره میبرند. مقیاس 1/2000 به این معنی است که اندازه یک ویژگی در نقشه، 2000 بار کوچکتر از اندازه واقعی آن است. به همین ترتیب، مقیاس 1/100 نشان میدهد که اندازه یک عنصر در نقشه نسبت به اندازه واقعیاش 100 برابر کوچکتر است.
تعریف مقیاس در نقشه یو تی ام
مقیاسها ابزارهای اساسی در نقشهکشی و کارتوگرافی هستند که به ما اجازه میدهند تا اطلاعات دقیقتری از ابعاد زمین به دست آوریم. مقیاس به ما نشان میدهد که چگونه یک واحد اندازهگیری روی نقشه با اندازه واقعی آن بر روی زمین مرتبط است. وقتی یک مهندس نقشهبردار میخواهد نقشهای از یک منطقه تهیه کند، ابتدا اندازهگیریهای دقیق از طول، عرض و ارتفاع آن منطقه انجام میدهد و سپس این اندازهها را به گونهای کوچک میکند تا روی یک نقشه قابل نمایش شوند. این فرآیند شامل تعیین مقیاسی است که نسبت بین اندازههای روی نقشه و اندازههای واقعی زمین را نشان میدهد.
به عبارت دیگر، مقیاس به ما اجازه میدهد تا فاصلههای موجود در نقشه را با فاصلههای واقعی روی زمین مقایسه کنیم. مثلاً اگر فاصله واقعی دو نقطه روی زمین ۴۰۰ متر باشد و بخواهیم آن را به صورت ۴ سانتیمتر روی نقشه نمایش دهیم، مقیاس نقشه ۱ به ۱۰۰۰ خواهد بود. با استفاده از این مقیاس، میتوانیم طولهای واقعی را به راحتی محاسبه کنیم و از جزئیات دقیقتر نقشهبرداری بهرهمند شویم. این مقیاسها برای ایجاد نقشههای دقیق و کاربردی بسیار حیاتی هستند و به ما کمک میکنند تا بهتر از ویژگیهای جغرافیایی و ساختاری زمین آگاهی پیدا کنیم.
انواع مقیاس و کاربردهای آنها در نقشه برداری یو تی ام
مقیاسها در نقشهبرداری دارای کاربردهای گستردهای هستند و هر کدام از آنها ویژگیهای خاص خود را دارند که در تعیین دقیق اندازه زمینها و استفاده در زندگی واقعی بسیار مؤثرند. با استفاده از مقیاسها میتوانید نقشهها را بهطور دقیق مطالعه کرده و اندازه واقعی زمین را با توجه به طول و عرض آن مشخص کنید. اما با وجود توضیحات فراوان موجود در این زمینه، برخی افراد هنوز درک درستی از مقیاس و نحوه استفاده از آن ندارند.
برای شروع، لازم است که نقشه و مقیاسهای مرتبط با آن بهخوبی بررسی شوند. بهطور کلی، نقشهها به هفت دسته تقسیم میشوند که هر یک از این دستهها مقیاس مخصوص به خود را دارد. این دستهبندیها شامل نقشههای موضوعی، کلی، ناوبری، توپوگرافی، سری، کاداستر و معمولی میباشند. شناخت هر کدام از این نقشهها و مقیاسهای مربوطه، به شما کمک میکند تا به بهترین شکل از آنها استفاده کنید و اطلاعات دقیقی از زمینهای مختلف بهدست آورید.
انواع مقیاس و استفاده از آنها در نقشه یو تی ام
در نقشهبرداری، میتوان از انواع مقیاسها بهره برد، اما مقیاسها در نقشهبرداری دارای تفاوتهایی هستند و برای برخی از آنها همخوانی خاصی با نقشه مورد نظر وجود دارد. این به این معناست که نباید از مقیاسهای نامتناسب با نقشه استفاده کرد. وقتی هماهنگی بین مقیاس و نقشه وجود داشته باشد، استفاده صحیح از آن مقیاس مشخص است و بهتر است از مقیاسهای دیگر استفاده نشود. به عنوان مثال، در برخی نقشهها از مقیاسهای کوچک و در برخی دیگر از مقیاسهای بزرگ استفاده میشود. مقیاسهای کوچک و بزرگ میتوانند به شکلهای مختلفی مانند مایل به اینچ به کار بروند. این مقیاسها ممکن است به صورت جایگزین هم استفاده شوند، اما هر کدام برای نقشههای خاصی مناسب و ضروریاند.
مقیاسهای نقشهبرداری را میتوان به سه دسته اصلی تقسیم کرد:
۱. مقیاسهای توصیفی
۲. مقیاسهای عددی
۳. مقیاسهای خطی و مقیاسهای ترسیمی
این دستهبندی به کاربران کمک میکند تا انتخاب مناسبی برای نوع نقشهبرداری خود داشته باشند و بهترین استفاده را از مقیاس مربوطه ببرند.
تعریف مقیاس های عددی در نقشه یو تی ام
مقیاسهای عددی به عنوان یکی از ابزارهای دقیق در نقشهبرداری شناخته میشوند و اکثر افراد با این مقیاسها آشنا هستند زیرا در دوران تحصیل و در درس جغرافیا با آنها آشنا شدهاند. این مقیاسها به عنوان نمونههای سادهای از مقیاسها معرفی میشوند و میتوان از آنها در هر مکانی استفاده کرد. در دوران دبیرستان و راهنمایی، این مقیاسها با حرف N نمایش داده میشوند که نمایانگر نسبت اندازه واقعی اشیاء به اندازه ترسیمی آنها بر روی نقشه است. برای مثال، در نقشهکشی یک خانه، در پایین نقشه عددی به عنوان مقیاس نمایش داده میشود و طول دیوارها و دیگر اجزاء با استفاده از سانتیمتر یا میلیمتر مشخص میگردد. برای محاسبه اندازه واقعی، کافی است این اعداد را در مقیاس ضرب کنید.
در نقشهها، مقیاسهای عددی میتوانند متفاوت باشند. مثلاً در نقشهبرداری دقیق یک خانه میتوان از میلیمتر استفاده کرد و مقیاس آن به صورت متر بر میلیمتر است. با ضرب اندازههای نقشه به میلیمتر، میتوان آنها را به متر در زمین واقعی تبدیل کرد. در مقابل، در نقشههایی که دقت کمتری نیاز دارند، مانند نقشه زمینهای ساده، میتوان از سانتیمتر استفاده کرد و مقیاس آن به متر تبدیل میشود. این امکان به نقشهبرداران کمک میکند تا با دقت مناسب به طراحی بپردازند و اطلاعات دقیقتری ارائه دهند.
تعریف مقیاس توصیفی در نقشه یو تی ام
مقیاسهای توصیفی در نقشهبرداری به عنوان یکی از پرکاربردترین ابزارها شناخته میشوند که میتوان از آنها برای نقشهبرداری در تمامی محیطها، از جمله زمینها و خانهها، بهره برد. با این حال، بسیاری از افراد هنوز با این نوع مقیاسها آشنایی کافی ندارند. به طور خلاصه، مقیاس توصیفی به معنای نسبت طول یک خط بر روی نقشه به طول همان خط در واقعیت است. برای روشنتر شدن این مفهوم، مثالی ارائه میدهیم: فرض کنید شما یک خط روی نقشه مشاهده میکنید که طول آن ۳ سانتیمتر است و مقیاس نقشه ۱/۱۰۰۰ است. این بدان معناست که هر یک سانتیمتر روی نقشه معادل ۱۰۰۰ سانتیمتر در واقعیت است. در برخی نقشهها مقیاس به صورت متر و کیلومتر است و به شکل ۱/۱۰۰۰ نمایش داده میشود، یعنی هر متر روی نقشه بیانگر یک کیلومتر در زمین واقعی است. به عنوان نمونه، اگر نقشهای از یک جاده داشته باشید و هر متر روی نقشه نشان داده شود، به معنای یک کیلومتر در دنیای واقعی خواهد بود.
مقیاس های خطی یا ترسیمی در نقشه یو تی ام
در نقشهنگاری، مقیاسهای خطی یا ترسیمی از جمله پرکاربردترین انواع مقیاسها هستند که در اکثر نقشهها به چشم میخورند. وقتی پایین نقشه را نگاه کنید، یک نمودار خواهید دید که مقیاس نقشه را نشان میدهد. این نمودار از چپ به راست درجهبندی شده و هر درجهبندی میتواند اندازههای مختلفی داشته باشد. با توجه به عدد مقیاس، میتوانید نوع آن را تشخیص دهید. مقیاس ترسیمی به معنای نمایش تصویری فاصله واقعی به نسبت فاصله روی نقشه است که همراه با درجهبندی ارائه میشود. برای ترسیم مقیاسهای ترسیمی، باید یک خط را به ده قسمت مساوی تقسیم کنید، به طوری که هر قسمت از نظر اندازه یکسان باشد و تفاوتی بین آنها از نظر چشمی دیده نشود.
سپس از سمت چپ به راست مقیاسها را نمایش میدهید. تفاوت این مقیاس با دیگر انواع مقیاسها در این است که یک الگوی خاص را در مقیاس ارائه میدهد. مثلاً اگر در چاپ نقشه مشکلی پیش بیاید یا نتوانید مقیاسهای عددی و توصیفی را دقیقاً نمایش دهید، کسی که نقشه را مطالعه میکند میتواند با مشاهده مقیاس ترسیمی، میزان دقیق مقیاسهای عددی یا توصیفی را دریابد. در واقع، مقیاس ترسیمی به عنوان مکملی برای مقیاسهای عددی و توصیفی در نقشههای مختلف عمل میکند.
کاربرد انواع مقیاس در نقشه برداری
تا اینجا با انواع مقیاسهای نقشهبرداری آشنا شدید. فرض کنید میخواهید نقشه یک قاره را ترسیم کنید. در این شرایط میتوانید با انتخاب یک مقیاس عددی بزرگ، اندازه قاره را به شکلی دقیق بر روی نقشه نمایش دهید. ترسیم نقشه باید به گونهای باشد که با ضرب هر عدد در مقیاس، اندازه واقعی قاره به دست آید. شما میتوانید با استفاده از مقیاسهای مختلف، نقشههای متنوعی را برای مکانهای گوناگون طراحی کنید؛ از نقشه یک خانه کوچک تا نقشه یک شهر، کشور و حتی یک قاره.
همچنین میتوانید در مناطق مختلف با ویژگیهای خاص مانند غلظت، پستی و بلندی یا ارتفاع نیز از این مقیاسها بهره ببرید. البته توجه به دادههای موجود در نقشه نیز بسیار مهم است و باید با دقت به آنها توجه کنید تا نقشهای دقیق و کاربردی تهیه کنید.
کاربرد مقیاس ها در ترسیم نقشه یو تی ام
انواع مقیاسها در جهان برای مقاصد گوناگونی از جمله نقشهکشی، صنایع مختلفی مانند معماری و عمران، نمایش تصاویر کوچک تا بزرگ، و ارائه چشماندازهای متفاوت بر روی نقشهها به کار میروند. همانطور که تاکنون دریافتهاید، مقیاسها در کاربردهای مختلف دارای ارتباط ویژهای با یکدیگر هستند و میتوانند به کمک هم، تصویر را در اندازههای متفاوت کوچک کنند و مقیاس واقعی طول و عرضها را بر روی زمین نشان دهند.
در نقشهها، ارتباط میان مقیاسها بهصورت کسری یا ترسیمی است؛ بهعنوان نمونه، یک مقیاس میتواند بهصورت کسری نمایش داده شود و دیگری مانند مقیاس ترسیمی بهعنوان مکمل استفاده شود. در برخی نقشهها، تفاوت اندازهها نیز نقش مهمی در ارتباط مقیاسها ایفا میکند؛ به طوری که برخی از مقیاسها برای نمایش جزئیات کوچک و برخی دیگر به صورت همزمان برای نمایش گسترههای بزرگ به کار گرفته میشوند. این تنوع و تعامل در استفاده از مقیاسها، نقشهکشی را به ابزاری دقیق و کارآمد تبدیل کرده است.
مقیاس از نظر اندازه در نقشه یو تی ام
مقیاسها به دو دسته بزرگ و کوچک از نظر اندازه تقسیم میشوند. در تعریف عمومی، هرچه مخرج کسر مقیاس کمتر باشد، آن مقیاس بزرگتر است. برای مثال، مقیاس ۱/۱۰۰ بزرگتر از ۱/۱۰۰۰ است. برعکس، هرچه مخرج بزرگتر باشد، مقیاس کوچکتر میشود، مثلاً مقیاس ۱/۱۰۰۰۰ کوچکتر از ۱/۱۰۰۰ است. بسیاری از افراد از مزایای استفاده از مقیاسها در نقشهها آگاه نیستند؛ به همین دلیل در اینجا به برخی از این مزایا اشاره میکنیم.
اولاً، مقیاسها تفاوت بین نقشه و ابعاد واقعی زمین را نشان میدهند. ثانیاً، از مقیاسها برای دستهبندی نقشهها استفاده میشود. همچنین، مطالعه دقیق نقشهها با استفاده از مقیاس امکانپذیر است. تفسیر دقیق نقشهها نیز با مقیاس آسانتر میشود. با استفاده از مقیاسها، نمایش فاصلههای واقعی زمین روی کاغذهای کوچک ممکن میشود. حتی مناطق وسیع مانند قارهها و کشورها را میتوان با مقیاسهای بزرگ در نقشهها نمایش داد. جزئیاتی مانند ساختمانها و مناطق جنگلی نیز با مقیاسهای کوچک دقیقتر به نمایش درمیآیند. در نهایت، مقیاسها در طراحی نقشههای آنلاین برای موبایل و کامپیوترها نیز کاربرد دارند.
روش های استفاده از مقیاس در نقشه های یو تی ام
در نظامهای مختلف اندازهگیری، مقیاسهای متنوعی برای نمایش اطلاعات در نقشهها و نمودارها به کار میروند. مقیاسهای مرکب بهویژه در نمایش سیستمهای غیرمتریک مانند آنچه در ایالات متحده و بریتانیا استفاده میشود، کاربرد دارند. به عنوان مثال، میتوان نقشهای را با استفاده از واحد اینچ نمایش داد که در این کشورها معمول است. در مقابل، مقیاسهای ساده به صورت عددی و با واحدهایی مانند متر، سانتیمتر و میلیمتر که در ایران رایج هستند، مورد استفاده قرار میگیرند. برای مثال، یک سانتیمتر در نقشه میتواند معادل ۱۰۰۰۰ متر در واقعیت باشد. این نوع مقیاسگذاری به شما کمک میکند تا با محاسبهای ساده، ابعاد واقعی زمین یا سازه را به دست آورید.
علاوه بر این، مقیاسهای خطی برای ایجاد تقسیمبندیهای دقیق در نقشهها به کار میروند. در نقشههای معماری که دقت بالایی در طراحی و اجرای ساختمانها لازم است، این مقیاسها بسیار حیاتیاند. به عنوان نمونه، در نقشهای معماری، هر بخش از ساختمان با سانتیمتر مشخص شده و سپس با استفاده از مقیاس خطی، این مقدار در عددی مانند ۱۰۰۰۰ ضرب میشود تا ابعاد دقیق و واقعی مشخص گردد. این روش به طراحان و مهندسان کمک میکند تا تصویری جامع و دقیق از پروژههای ساختمانی داشته باشند. دقت و صحت در ایجاد این مقیاسها اهمیت زیادی دارد و نیازمند توجه ویژهای است.



